Szczeliwo a uszczelka – czym się różnią i kiedy stosować?
Szczeliwa i uszczelki to dwa zupełnie różne typy uszczelnień przemysłowych, choć często bywają mylone. Oba mają za zadanie zapewnić szczelność układu, ale różnią się konstrukcją, miejscem zastosowania, sposobem montażu i odpornością na warunki pracy. W tym artykule wyjaśniamy kluczowe różnice i podpowiadamy, kiedy lepiej zastosować szczeliwo, a kiedy klasyczną uszczelkę.
1. Czym jest uszczelka?
Uszczelka to płaski element – zazwyczaj wycinany z arkusza lub wytwarzany jako formowany detal – umieszczany między dwoma powierzchniami (np. kołnierzami rur). Jej zadaniem jest uszczelnienie statycznego połączenia pod wpływem docisku mechanicznego.
- Zastosowanie: instalacje rurowe, połączenia kołnierzowe, urządzenia ciśnieniowe
- Typowe materiały: klingeryt, PTFE, grafit, gumy techniczne
- Przykład: uszczelki klingerytowe w połączeniach kołnierzowych
2. Czym jest szczeliwo?
Szczeliwo to elastyczny sznur pleciony z odpowiednich włókien (grafit, aramid, PTFE), który umieszcza się w dławnicy – czyli komorze uszczelniającej np. pompę lub zawór. Szczeliwo pozwala regulować szczelność poprzez dociśnięcie pokrywy dławnicy.
- Zastosowanie: ruchome elementy – wały pomp, trzpienie zaworów
- Typowe materiały: grafit ekspandowany, PTFE, aramid
- Przykład: szczeliwa grafitowe do zaworów parowych
3. Tabela porównawcza: szczeliwo vs. uszczelka
| Cecha | Uszczelka | Szczeliwo |
|---|---|---|
| Typ połączenia | statyczne (np. kołnierze) | dynamiczne lub regulowane (np. dławnice) |
| Konstrukcja | płaski element | sznur pleciony, układany pierścieniowo |
| Zakres regulacji | brak (wymaga ponownego montażu) | możliwa regulacja docisku podczas pracy |
| Montaż | między kołnierzami lub powierzchniami | w komorze dławnicy |
| Typowe zastosowanie | rury, zbiorniki, wymienniki | pompy, zawory, mieszadła |
4. Kiedy stosować uszczelkę, a kiedy szczeliwo?
Wybierz uszczelkę, gdy:
- uszczelnienie dotyczy połączenia nieruchomego, np. dwóch kołnierzy
- chodzi o jednorazowy montaż i nie przewiduje się regulacji docisku
- wymagana jest precyzyjna grubość lub kształt uszczelnienia
Wybierz szczeliwo, gdy:
- uszczelniany element porusza się (np. wał obrotowy)
- potrzebna jest możliwość regulacji szczelności podczas pracy
- chcesz szybko serwisować układ bez rozbierania całej instalacji
Podsumowanie
Uszczelki i szczeliwa to różne rozwiązania, stosowane w zależności od rodzaju połączenia i warunków pracy. Wybór odpowiedniego uszczelnienia ma wpływ na szczelność, żywotność urządzeń i bezpieczeństwo instalacji.
Masz wątpliwości, które rozwiązanie będzie lepsze w Twoim przypadku? Skontaktuj się z Eurogasket – pomożemy dobrać najlepszy typ uszczelnienia do aplikacji, medium i warunków pracy.